Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmińskim

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim - Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia Robert Kłosowski

Protokolant : starszy sekretarz sądowy Joanna Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2024 roku w Lidzbarku Warmińskim

na rozprawie sprawy z powództwa małoletnich H. R., A. R. (1) i J. R. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową M. P. (1)

przeciwko M. R.

o podwyższenie alimentów

orzeka

I.  podwyższa z dniem 21 czerwca 2024 roku alimenty od pozwanego M. R. na rzecz małoletnich powodów H. R. i A. R. (1), których wysokość została ustalona w drodze umowy alimentacyjnej zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 17 maja 2017 r. przed notariuszem A. K. prowadząca kancelarię notarialna w L. nr rep. A 1227/2017 w kwocie po 100 zł miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich do kwot :

- po 750 (siedemset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie na rzecz małoletniego H. R.,

- po 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie na rzecz małoletniego A. R. (1),

płatnych w przypadku obu małoletnich do 10 dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami za opóźnienie określonymi w art. 481 § 2 kc na wypadek opóźnienia w płatności każdej z rat, do rąk ustawowej przedstawicielki małoletnich powodów M. P. (1)

II.  podwyższa z dniem 21 czerwca 2024 roku alimenty od pozwanego M. R. na rzecz małoletniego powoda J. R., których wysokość została ustalona w drodze umowy alimentacyjnej zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 6 sierpnia 2018 r. przed notariuszem A. K. prowadząca kancelarię notarialna w L. nr rep. A 1001/2018 w kwocie po 100 zł miesięcznie do kwoty po 600 (sześćset) złotych miesięcznie, płatnych do 10 dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami za opóźnienie określonymi w art. 481 § 2 kc na wypadek opóźnienia w płatności każdej z rat, do rąk ustawowej przedstawicielki małoletniego powoda M. P. (1);

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

IV.  koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi;

V.  odstępuje od obciążania pozwanego opłatami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa;

VI.  wyrokowi w punkcie I i II nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

/Sądzia Robert Kłosowski/

Sygn. akt III RC 63/24

UZASADNIENIE

M. P. (1) działając jako przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów H. R., A. R. (1) i J. R. wniosła przeciwko pozwanemu M. R. pozew o podwyższenie alimentów ustalonych ugodami z dnia 17 maja 2017 r. (Rep. A nr 1227/2017) oraz 6 sierpnia 2018 r. (Rep. A 1001/2018) z kwoty po 100 złotych miesięcznie do kwoty po 1100 złotych miesięcznie na rzecz małoletniego H. R. i kwot po 1000 złotych miesięcznie na rzecz małoletnich J. i A. R. (1), płatnych do rąk matki powoda, do 10 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności poszczególnych rat.

W uzasadnieniu pozwu przedstawicielka ustawowa małoletnich wskazała, że od wielu lat pozostawała w konkubinacie z pozwanym. Ze związku tego pochodzą małoletni powodowie. W czasie trwania związku M. R.nadużywał alkoholu i wszczynał awantury domowe, podczas których używał przemocy wobec partnerki i najstarszego syna H. (wówczas 11-12 letniego). W związku ze swoim zachowaniem pozwany został skazany w dniu 28 sierpnia 2023 r. w sprawie II K 98/23 za przestępstwo z art. 207 §1 kk na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat próby. Orzeczono wobec niego również środek karny w postaci zakazu zbliżania się do M. P. (1) na okres 3 lat. Jak dalej wskazała matka małoletnich powodów pozwany w związku ze swoim zachowaniem został postanowieniem z dnia 29 grudnia 2023 r. w sprawie III Nsm 15/23 pozbawiony władzy rodzicielskiej nad swoimi dziećmi. Sąd orzekł również, iż pozwany może kontaktować się ze swoimi dziećmi wyłącznie raz w miesiącu w obecności kuratora sądowego. Zachowanie pozwanego spowodowało, iż matka małoletnich wraz z dziećmi wyprowadziła się w dniu 8 października 2023 r. wraz z dziećmi i zamieszkała w wynajmowanym mieszkaniu. Od tego czasu w całości ponosi koszty użytkowania mieszkania i utrzymania małoletnich. M. P. (1) wskazała również, iż pracuje jako fryzjer osiągając dochód w wysokości 2971,98 złotych netto. Stara się pracować także w godzinach nadliczbowych, albowiem musi spłacać długi zaciągnięte na utrzymanie synów. W dalszej części uzasadnienia pozwu przedstawicielka ustawowa małoletnich przedstawiła zestawienie ponoszonych kosztów związanych z użytkowaniem mieszkania oraz zestawienie indywidualnych kosztów utrzymania powodów (k. 5-7). M. P. (1) wskazała również, że pozwany pracuje na etacie w firmie (...) sp. z o.o. C.oraz wykonuje prace dorywcze m.in. w zakresie hydrauliki.

Pozwany M. R. w odpowiedzi na pozew uznał powództwo do kwoty po 400 złotych miesięcznie tytułem alimentów na rzecz H. R. oraz kwot po 300 złotych miesięcznie na rzecz małoletnich J. i A. R. (1). W pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew (k. 146-160) pozwany wskazał, iż faktycznie pozostawał w konkubinacie z M. P. (1) i że posiada z tego związku trzech synów. Obecnie nie utrzymuje z byłą partnerką żadnych relacji. Pozwany przyznał, iż został skazany za przestępstwo znęcania, jak również został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad małoletnimi, jednakże nadmierne eksponowanie tych okoliczności przez powodów jest nieuzasadnione, albowiem nie wpływają ona na istnienie oraz zakres obowiązku alimentacyjnego. M. R. przyznał, iż zaczyna nowe życie, wniósł o zmianę kontaktów z dziećmi oraz o przywrócenie mu władzy rodzicielskiej. Pozwany zakwestionował wysokość kosztów utrzymania małoletnich przedstawioną w uzasadnieniu pozwu wskazując, że są one rażąco zawyżone. Wskazał, iż matka małoletnich zdaje się zapominać, iż obowiązek zaspokajania potrzeb dzieci ciąży na obojgu rodzicach i w związku z tym M. P. (1) winna w podobnym stopniu przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania małoletnich. Pozwany dodał również, iż od czasu separacji stale łoży na rzecz dzieci umówione wcześniej kwoty pieniędzy oraz dodatkowo kupuje małoletnim ubrania, zabawki i słodycze. W dalszej części uzasadnienia odpowiedzi na pozew pozwany wskazał również, iż gdyby zliczyć deklarowane koszty utrzymania małoletnich oraz koszty utrzymania domu to uzyskana w ten sposób kwota 10 500 złotych przekraczałaby trzykrotnie deklarowane przez matkę małoletnich dochody. Nawet gdyby więc przyjąć, iż matka małoletnich uzyskuje wsparcie innych osób oraz wsparcie z programu 800 + jej dochody nie pokrywałyby miesięcznych wydatków. Nadto pozwany podniósł również, iż zgodnie z orzecznictwem sądowym wysokość kosztów najmu mieszkania nie powinna być zaliczana do kosztów utrzymania małoletnich, a jedynie wpływać na wysokość ponoszonych opłat eksploatacyjnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni H. R. ur. (...) w L. i A. R. (1) ur. (...) w O. są dziećmi M. P. (1) i M. R.. Ugodą z dnia 17 maja 2017 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem A. K. Rep. A nr 1227/2017 rodzice małoletnich ustalili wysokość należnych od pozwanego alimentów w kwocie po 100 złotych miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich.

Małoletni J. R. ur. (...) w O. jest synem M. P. (1) i M. R.. Ugodą z dnia 6 sierpnia 2018 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem A. K.Rep. A nr 1001/2018 rodzice małoletniego ustalili wysokość należnych od pozwanego alimentów na rzecz J. R. w kwocie po 100 złotych miesięcznie.

/odpisy skrócone aktów urodzenia małoletnich k. 13-15, ugody zawarte w formie aktu notarialnego k. 8-12/

Zarówno przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów jak i pozwany zawarli wskazane powyżej ugody dotyczące określenia wysokości alimentów na rzecz małoletnich wyłącznie celem uzyskania świadczenia 500+ (obecnie 800+). Nie określały one rzeczywistych potrzeb małoletnich.

(zeznanie M. P. (1) k. 274v., zeznania M. R. k. 176, bezsporne)

Związek (...) nie układał się pozytywnie. Pozwany w okresie od wiosny 2011 r. do 4 grudnia 2022 r. znęcał się psychicznie i fizycznie nad partnerka oraz synem H. R. m.in. w ten sposób, że wielokrotnie wszczynał awantury w czasie których wyzywał wymienionych słowami wulgarnymi powszechnie uznanymi za obelżywe, zastraszał, poniżał, niszczył przedmioty codziennego użytku, stosował wobec matki małoletniego przemoc fizyczną w postaci duszenia, popychania, gryzienia, wykręcania rąk, uderzania otwarta dłonią lub pięścią w różne części ciała, uderzania matki małoletniego krzesłem, wyrywania i szarpania za włosy, deptania po stopach, przyciskania do ściany, rzucania o podłogę, zaś w przypadku małoletniego H. przemoc fizyczną polegająca na uderzaniu otwarta dłonią lub zaciśnięta pięścią w twarz, zaś w dniu 24 października 2022 r. poprzez umyślne rzucenie z dużą siła w kierunku małoletniego piłką do koszykówki spowodował złamanie nasad dalszych obu kości przedramienia lewego. Za opisane przestępstwo pozwany został skazany przez Sad Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim prawomocnym wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2023 r. w sprawie II K 98/23 na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres trzech lat próby. Wobec pozwanego orzeczono również zakaz zbliżania się do M. P. (1) na okres 3 lat.

(dowód : kopia wyroku SR w Lidzbarku Warmińskim k. 18 - bezsporne)

Pozwany prawomocnym postanowieniem tutejszego sądu z dnia 29 grudnia 2023 r. w sprawie III Nsm 15/23 został również pozbawiony władzy rodzicielskiej nad małoletnimi. We wskazanym postanowieniu sąd ustalił również, iż M. R. będzie kontaktować się z małoletnimi dziećmi przez dwie godziny w miesiącu wyłącznie w obecności kuratora sądowego.

/dowód : kopia postanowienia III Nsm 15/23 – bezsporne)

Małoletni H. R. ma 13 lat. Jest zdrowy, uczęszcza do VII klasy szkoły podstawowej. W przeszłości małoletni uczęszczał na dodatkowe zajęcia z matematyki, jednakże obecnie zaprzestał chodzenia na takie zajęcia z uwagi na brak środków finansowych. Małoletni A. R. (1) ma 7 lat i chodzi do I klasy szkoły podstawowej. Małoletni jest zdrowy, wykazuje chęć uczęszczania na dodatkowe płatne zajęcia piłki nożnej. Obecnie nie uczęszcza jednak na żadne płatne zajęcia pozalekcyjne. Z kolei małoletni J. R. ma obecnie 6 lat i uczęszcza do przedszkola. Opłata za przedszkole wynosi 400 złotych miesięcznie i jest pokrywana przez matkę małoletniego. J. uczęszcza również na dodatkowe zajęcia matematyczne, których koszt wynosi około 100 złotych miesięcznie i jest również pokrywany w całości przez matkę małoletnich. Najmłodszy syn stron również jest zdrowy i nie choruje na żadne przewlekłe choroby.

M. P. (1) ma obecnie 34 lata. Z zawodu jest fryzjerem i pracuje w zakładzie fryzjerskim osiągając stały dochód w wysokości 2 971,98 złotych. Oprócz dochodów ze stosunku pracy matka małoletnich powodów świadczy również dodatkowe usługi fryzjerskie uzyskując z tego tytułu dochody w wysokości od 500 do 1000 złotych miesięcznie. Jest zdrowa. Nie posiada żadnych oszczędności, ani cenniejszych składników majątkowych za wyjątkiem działki rekreacyjne o powierzchni 6 arów (Rodzinne Ogrody Działkowe) nabytej wspólnie z pozwanym ze środków pochodzących z kredytu w wysokości 16 000 złotych. Działkę tę obecnie użytkuje głównie pozwany, natomiast raty kredytu zaciągniętego na zakup działki w wysokości 300 złotych miesięcznie oraz inne stałe opłaty uiszcza matka powodów. M. P. (1) zaciągnęła również kredyt w wysokości 5000 złotych na zakup laptopa dla synów. Rata kredytu spłacana przez wymienioną wynosi kwotę 300 złotych miesięcznie. W związku z zachowaniem pozwanego matka małoletnich powodów wraz z dziećmi wyprowadziła się w wcześniej zajmowanego wspólnie mieszkania należącego do ojca małoletnich i wynajęła mieszkanie za kwotę 1400 złotych. Opłaty związane z eksploatacją mieszkania, w tym energia elektryczna i opłata za gaz wynoszą kwotę około 600 złotych miesięcznie.

Pozwany M. R. ma obecnie 42 lata. Z zawodu jest technikiem mechanikiem. Pracuje na stanowisku monter urządzeń elektrycznych i uzyskuje wynagrodzenie średnio w wysokości około 4500 złotych miesięcznie. Pozwany posiada również umiejętności związane z wykonywaniem prac wykończeniowych w budownictwie oraz zakładaniu i naprawie instalacji grzewczych. W okresie związku z M. P. (1) potrafił z tego tytułu uzyskiwać dodatkowo kwotę około 2000 złotych. M. P. (2) zamieszkuje w swoim mieszkaniu. Czynsz wynosi 450 złotych, opłata za energię elektryczna wynosi w zależności od miesięcznego zużycia od 80-120 złotych miesięcznie. W okresie zimowym pozwany ponosi również dodatkowe koszty związane z ogrzewaniem gazem, które wynoszą około 400 złotych miesięcznie. M. R. nie posiada żadnych oszczędności. Posiada zobowiązania związane z zaciągniętym w 2019 r. kredytem w kwocie 47 600 złotych, który przeznaczony był na remont mieszkania i wyjazd wakacyjny partnerki wraz z dziećmi. Miesięczna rata kredytu wynosi około 900 złotych miesięcznie. M. R. choruje na sarkoidozę płucną. Przyjmuje leki rozszerzające węzły chłonne i płuca, których miesięcznych koszt wynosi kwotę około 100 złotych miesięcznie.

Pozwany kontaktuje się z synami przez dwie godziny w miesiącu w obecności kuratora sądowego. Przy okazji kontaktów przynosi dzieciom upominki. W okresie Świąt Bożego Narodzenia pozwany zakupił dla dzieci zabawki, buty i bieliznę. Poza dotychczas ustalonymi alimentami nie przekazuje na rzecz dzieci żadnych innych środków pieniężnych.

/ugoda mediacyjna k. 59-61, umowa o pracę k. 82-84, zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego k. 85v.-86, zeznania pozwanego k. 86-86v./

Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie zostały poczynione na podstawie dokumentacji przedłożonej przez strony w ramach niniejszego postepowania oraz w oparciu o zeznania stron. Dokumenty zgromadzone w niniejszej sprawie sąd uznał za wiarygodne, albowiem zostały one sporządzone w wymaganej przez prawo formie, zostały opatrzone stosownymi podpisami, nadto nie były kwestionowane w toku prowadzonego postępowania. Za zasadniczo wiarygodne sąd uznał również zeznania przesłuchiwanych stron niniejszego postępowania. Zarówno M. P. (1) i M. R. składając zeznania koncentrowali się właściwie wyłącznie na uwypukleniu swojej trudnej sytuacji materialnej, akcentując ponoszone wydatki i wysokie koszty utrzymania. Żadna ze stron nie kwestionowała przy tym dokumentacji wskazującej na dochody drugiej strony. Okolicznościami spornymi w zakresie prowadzonego postępowania dowodowego były właściwie tylko trzy kwestie. Pierwsza dotyczyła zasadności przeprowadzenia dowodu z postanowienia tutejszego sądu o pozbawieniu pozwanego władzy rodzicielskiej i wyroku skazującego pozwanego za znęcanie się nad matką małoletnich oraz H. R.. Pozwany sprzeciwiał się przeprowadzeniu wskazanych dowodów wskazując, iż nie maja one znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Sąd przeprowadził dowód ze wskazanych dokumentów uznając, iż wskazane okoliczności są istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, albowiem dotyczą kwestii możliwości oraz zakresu realizowania obowiązku alimentacyjnego pozwanego poza opłaceniem określonych kwot tytułem alimentów np. w drodze osobistych starań. Treść wskazanych rozstrzygnięć, w tym zwłaszcza orzeczone zakazy zbliżania, jak też regulacja kontaktów wskazują na ograniczone możliwości wykonywania obowiązku alimentacyjnego w innej formie, co jest istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Pozostałe dwie kwestie dotyczyły nie tyle treści przeprowadzanych dowodów, ale ich oceny. Pozwany sprzeciwiał się przeprowadzeniu dowodu paragonów sklepowych wskazując, iż dokument taki nie potwierdza w sposób pewny czy zakupu tego dokonała określona osoba. Zdaniem Sądu z uwagi na treść wskazanego dokumentu brak jest rzeczywiście pewności, czy zakupy zostały rzeczywiście przeznaczone na potrzeby dzieci. Dotyczyć to może również imiennych faktur na zakup określonych rzeczy np. ubrań dla dziecka, które mogą być przekazane innym osobom lub sprzedane przez kupującego. Rzecz jednak w tym, iż sąd dokonuje oceny usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, a nie potrzeb udokumentowanych, czy też potrzeb jakie w danym miesiącu są realizowane poprzez zakupy (które dla celów postępowania dowodowego mogą być np. okresowo zwiększone). Sąd więc przeprowadził wskazane dowody, ale dla oceny zakresu obowiązku alimentacyjnego miarodajne są potrzeby usprawiedliwione. Ostatnia z okoliczności spornych dotyczyła kwestii wliczania do usprawiedliwionych potrzeb małoletnich kosztów wynajmu i opłat związanych z utrzymaniem mieszkania. Pozwany podnosił bowiem, iż winny one w całości być ponoszone wyłącznie przez matkę małoletnich, albowiem niezależnie od tego czy matka małoletnich mieszkałaby sama czy też z dziećmi winna ponosić koszty utrzymania mieszkania. W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę pogląd zaprezentowany w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew przez pozwanego jest zbyt daleko idący. Zdaniem Sądu zakres kosztów związanych z opłatami za energię elektryczną, wodę, itd. jest uzależniony od ilości osób zamieszkujących dane mieszkanie. Innymi słowy inne byłyby wskazane opłaty gdyby M. P. (1) mieszkała sama, zaś inne są wówczas gdy razem z nią mieszkają małoletni. Skoro tak to brak jest podstaw do tego aby indywidualne koszty związane z zużyciem wody, energii elektrycznej itd. nie stanowiły usprawiedliwionych potrzeb małoletniego. Sąd Rejonowy podziela w tym zakresie pogląd prawny zaprezentowany po raz pierwszy przez Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny z dnia 23 marca 2016 r., sygn. akt I ACa 1755/15 zgodnie z którym „ W kwocie alimentów należy uwzględnić ryczałtowo koszty zużycia wody, prądu i gazu, natomiast koszt utrzymania i ogrzewania mieszkania obciąża rodzica, który ma obowiązek zapewnić sobie mieszkanie umożliwiające pobyt z dziećmi. Stany faktyczne mogą jednak modyfikować ten pogląd”. W niniejszej sprawie oczywistym jest też, iż matka małoletniego mając trójkę dzieci zmuszona była wynająć mieszkanie większe niż w przypadku gdyby zamieszkała sama, jednakże okoliczność ta jest brana przy ocenie jej sytuacji materialnej i zakresu możliwości zarobkowych.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Obowiązek dostarczania środków utrzymania i wychowania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, zgodnie z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (krio) obciążą rodziców tego dziecka. Rodzice dziecka są więc obowiązani wspólnie do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb dziecka, przy czym obowiązek ten ciąży również na tym z rodziców pod którego pieczą dziecko pozostaje.

Zakres świadczeń alimentacyjnych reguluje natomiast z art. 135 § 1 krio zgodnie z którym zakres ten zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, zaś z drugiej strony od finansowych i majątkowych możliwości zobowiązanych. Brzmienie art. 135 § 1 krio wskazuje więc, iż każdorazowo zakres świadczeń alimentacyjnych ograniczony jest z jednej strony usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego, a z drugiej strony możliwościami zarobkowymi zobowiązanego. Innymi słowy kwota zasądzonych alimentów nie może przekraczać usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej, ani też nie może przekraczać możliwości osób zobowiązanych. Nie jest przy tym, zdaniem Sądu, możliwe precyzyjne zdefiniowanie modelowego katalogu usprawiedliwionych potrzeb czy też precyzyjne określenie kwoty pieniężnej na ich pokrycie tych kosztów w zależności np. od wieku dziecka itd. Usprawiedliwione potrzeby mają bowiem charakter indywidualny i zależą z jednej strony od indywidualnych cech osoby uprawnionej, jej stanu zdrowia, osobowości, posiadanych zdolności w zakresie nauki i rozwoju zainteresowań etc. zaś z drugiej strony zależą one od sytuacji materialnej rodziców, posiadanych możliwości finansowych pozwalających na rozwój dziecka stosownie do posiadanych uzdolnień. Stąd też np. potrzeby związane z dodatkową nauka języka angielskiego dziecka znajdującego się w wieku szkolnym, mogą być niekiedy uznane za usprawiedliwione, a w innym wypadku za potrzeby ponadstandardowe. Jeżeli bowiem dziecko wykazuje szczególne zdolności i zainteresowania w tym zakresie, zaś z drugiej strony standard życia rodziców, uzyskiwane przez nich dochody pozwalają na pokrywanie tych kosztów bez uszczerbku dla sytuacji materialnej zobowiązanych, to tego rodzaju potrzeby należy uznać za usprawiedliwione. W innej z kolei sytuacji np. gdy dochody rodziców są bardzo skromne, tego rodzaju wydatek będzie należało uznać za ponadstandardowy, nie mieszczący się w katalogu potrzeb usprawiedliwionych, z uwagi na możliwość nauki języka w szkole publicznej, od pierwszej klasy. Nie ulega jednak wątpliwości, że zawsze dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji tj. właściwe wyżywienie, stosowną do wieku odzież, niezbędne leki, możliwość edukacji etc. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy z jednej strony od osobistych cech dziecka, zaś z drugiej od zamożności jego rodziców. Dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, niezależnie od tego czy rodzice żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Nie będzie to dotyczyło jedynie potrzeb będących przejawem zbytku. Osoby zobowiązane do płacenia alimentów winny przy tym w sposób maksymalny wykorzystywać posiadane możliwości zarobkowe. Dodać również należy, iż wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka może polegać także na osobistych staraniach o jego utrzymanie i wychowanie. Uwzględnianie jako wkładu alimentacyjnego osobistych starań w utrzymanie i wychowanie dziecka jest szczególnie istotne w sytuacji gdy jedno z rodziców samodzielnie, albo w zdecydowanie większym zakresie niż drugi rodzic sprawuje pieczę nad dzieckiem lub dziećmi, które są w wieku szkolnym, lub młodszym, względnie wymagającymi stałej opieki z innego powodu np. ze względu na ich niepełnosprawność, chorobę lub stan zdrowia. Oczywistym jest bowiem w taki przypadku, iż dzieci te wymagają dużo więcej troski, opieki, uwagi i osobistych starań niż dzieci zdrowe i starsze np. kilkunastoletnie, w pełni samodzielne. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego wobec małoletniego nie musi również polegać wyłącznie na przekazywaniu zasądzonej kwoty tytułem alimentów, ale również na materialnym wspieraniu dziecka w innej formie, jak organizacja wspólnie spędzonego czasu, w tym również w okresie wakacji, pokrywanie kosztów takich spotkań, tzw. kieszonkowe, wsparcie poprzez zakupy odzieży, obuwia, itd.

W tym miejscu odnosząc się również do argumentów pozwanego zgłaszanych w trakcie prowadzonego postępowania wskazać należy, iż z mocy art. 135 § 3 krio na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają :

- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,

- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej,

- świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. 800+)

-świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 z późn. zm).

Oznacza to więc, iż Sąd określając wysokość alimentów nie bierze pod uwagę uzyskiwanych świadczeń z pomocy społecznej, jak również świadczeń wychowawczych z programu nazywanego popularnie 500+ (obecnie 800+). Konsekwentnie też Sąd nie może brać pod uwagę również zmiany zakresu uzyskiwanych świadczeń pod kątem ewentualnego obniżenia lub też podwyższenia należnych alimentów.

Zgodnie z kolei z art. 138 krio można żądać zmiany wysokości zasądzonych alimentów w przypadku zmiany stosunków między stronami. Zmianę stosunków pomiędzy stronami należy rozumieć szeroko jako wszelkie zmiany sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Zmiana sytuacji to także zmiana siły nabywczej dotychczas zasądzonych alimentów, jaka ma miejsce np. z powodu wysokiej inflacji. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron, przesunięć w ich majątku; zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania; uzyskania nowych możliwości zarobkowania bądź też w przypadku utraty dotychczasowych. Zmiana sytuacji osobistej i rodzinnej będzie miała miejsce w szczególności w przypadku zmiany stanu zdrowia stron wpływającego na ich możliwości zarobkowe lub też powodująca nowe wydatki, jak również w przypadku zwiększenia się bądź zmniejszenia liczby osób pozostających na ich utrzymaniu. Zmiana sytuacji rodzinnej to również zmiany w zakresie dotychczasowych relacji, wkładu poszczególnego rodzica w pokrywanie kosztów utrzymania dziecka itd. Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego.

W tym miejscu nawiązując do treści powoływanego art. 138 krio wskazać należy, iż w niniejszej sprawie doszło do specyficznej sytuacji prawnej. Otóż rodzice małoletnich zawarli w 2017 r. i 2018 r. umowy w formie aktu notarialnego określające wysokość udziału pozwanego w ponoszeniu kosztów utrzymania małoletnich na kwotę 100 złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich. Umowy te zostały zatwierdzone przez sąd poprzez nadanie im klauzul wykonalności i funkcjonują w obrocie prawnym. Dlatego też sąd orzekając w wyroku dla zapewnienia pewności obrotu prawnego oraz zabezpieczeniu praw pozwanego M. R. zobowiązany był w jego treści odnieść się do wskazanych umów alimentacyjnych w formie podwyższenia alimentów. W innym bowiem przypadku wskazane umowy pozostając w obrocie prawnym mogłyby np. stanowić podstawę do wszczynania egzekucji wobec pozwanego. W rzeczywistości jednak wskazane umowy alimentacyjne nie odzwierciedlały rzeczywistych kosztów utrzymania małoletnich, wysokości ich usprawiedliwionych potrzeb oraz zakresu możliwości zarobkowych zobowiązanych rodziców, co przyznali zgodnie i M. P. (1) i M. R.. Sąd w niniejszym postępowaniu wychodząc więc z założenia, iż zmiana stosunków o jakiej mowa w art. 138 krio oznaczała też m.in. rozpad związku rodziców małoletnich oraz urealnienie kosztów utrzymania ich dzieci, ich usprawiedliwionych potrzeb i w związku z tym poczynił aktualne ustalenia co do tych okoliczności zgodnie z treścią art. 133 i 135 krio.

Przechodząc wprost do uwag dotyczących zobowiązania alimentacyjnego pozwanego wskazać należy, iż zdaniem Sądu, pozwany M. R. posiada obowiązek alimentacyjny wobec swoich małoletnich dzieci H. R., A. R. (1) i J. R.. Z uwagi na swój wiek nie są one bowiem w stanie samodzielnie się utrzymać, nie posiada własnych dochodów. Okoliczność tą potwierdza też pozwany, który kwestionuje jedynie wysokość swojego obowiązku alimentacyjnego.

Przystępując z kolei do ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec swoich synów stwierdzić należy, iż w ocenie Sądu usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich H., A. i J. odbiegają zarówno od kosztów wskazanych przez matkę dziecka, jak i pozwanego. Przedstawicielka ustawowa małoletnich deklarowała bowiem w uzasadnieniu pozwu, iż miesięczne koszty utrzymania małoletniego H. wynoszą kwotę ok. 2 287 złotych, zaś koszty utrzymania młodszych dzieci A. i J. wynoszą kwotę po 2 800 złotych miesięcznie. Są to zdaniem sądu kwoty zawyżone. Wyższe koszty utrzymania młodszych dzieci według twierdzeń matki powodów uzasadnione były wydatkami na nianie w kwocie po 500 złotych miesięcznie na każde dziecko. Przesłuchiwana na rozprawie matka małoletnich nie podtrzymała jednak swoich twierdzeń w tym zakresie. Małoletni J. uczęszcza do przedszkola, zaś A. do szkoły podstawowej. Również wskazane w uzasadnieniu wydatki na pokrycie kosztów wynajmu mieszkania nie powinny być wliczane w zakres usprawiedliwionych kosztów małoletnich z przyczyn podanych powyżej. Jest jednak rzeczą oczywistą, iż małoletni poprzez korzystanie z energii elektrycznej, wody itd. przyczyniają się do wzrostu kosztów opłat, zatem te wydatki proporcjonalnie muszą być zaliczone do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletnich. Z drugiej jednak strony, również twierdzenia pozwanego M. R., nie zasługują na podzielenie. Przyjmując ponoszenie przez niego kosztów utrzymania małoletnich na równi z ich matką koszty utrzymania powodów wynosiłyby wówczas w przypadku H. kwotę ok. 800 złotych miesięcznie, zaś w przypadku A. i J. kwoty po ok. 600 złotych miesięcznie (pozwany uznawał powództwo do kwot po 400 złotych i po 300 złotych na małoletnich). Są to kwoty zdecydowanie zaniżone, nieadekwatne dla potrzeb dorastających dzieci i koniecznych wydatków na ich utrzymanie. W ocenie Sądu usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich są typowe dla kosztów utrzymania ich rówieśników i wynoszą kwotę co najmniej około 1800 złotych miesięcznie w przypadku H., co najmniej kwotę ok. 1600 złotych w przypadku A. i co najmniej kwotę 1500 złotych w przypadku małoletniego J.. Małoletni mają odpowiednio 13 oraz 7 i 6 lat. Są dziećmi zdrowymi, uczęszczającymi do szkoły podstawowej i przedszkola (J.). Koszty związane z ich wyżywieniem, zakupem odzieży, obuwia, środków czystości, kosmetyków, wydatków związanych z edukacją oraz spędzaniem wolnego czasu, jak również koszty związane z opłatami za korzystanie z energii elektrycznej wody etc. są zbliżone do potrzeb innych dzieci w ich wieku i pozostają na ograniczonym poziomie, głównie ze względu na sytuacje materialna rodziców, którzy pomimo świadczenia pracy nie dysponują wolnymi środkami i ponoszą koszty zaciągniętych zobowiązań. Jak wskazano powyżej koszty utrzymania dziecka obciążają oboje rodziców w zależności od posiadanych możliwości zarobkowych, usprawiedliwionych wydatków, sytuacji materialnej oraz zakresu osobistych starań. Zdaniem Sądu ustalone w niniejszej sprawie koszty utrzymania małoletnich winny być ponoszone przez ich rodziców w częściach równych. Rodzice małoletnich posiadają zbliżone wykształcenie, aczkolwiek wyższe dochody ze stałej pracy osiąga pozwany. Mają oni zbliżone potencjalne możliwości osiągania dodatkowych dochodów z tym, że możliwości matki małoletnich ograniczone są przez fakt sprawowania pieczy nad małoletnimi, zaś ojca stanem jego zdrowia. Istotną okoliczności w tym zakresie jest jednak fakt, iż to jedynie matka małoletnich realizuje swój obowiązek alimentacyjny w drodze osobistych starań sprawując bezpośrednia piecze nad trójka dzieci. To jedynie ona dba na co dzień o ich przygotowanie do szkoły, naukę, higienę osobistą etc. Pozwany wskutek swojego zawinionego zachowania nie ma analogicznych możliwości, zatem musi realizować swój obowiązek przez udział w finansowaniu potrzeb synów. Zasądzenie od pozwanego połowy ustalonych kosztów utrzymania małoletnich, tj. kwot po 900 złotych na rzecz H., 800 złotych na rzecz A. i 750 złotych na rzecz J. nie byłoby jednak uzasadnione. Pozwany w części realizuje swój obowiązek poprzez zakup prezentów na rzecz dzieci przy okazji kontaktów (w tym również odzieży i obuwia). Stąd tez finansowy udział pozwanego w zakresie pokrywania usprawiedliwionych kosztów ich utrzymania winien być mniejszy i wynosić odpowiednio 750 złotach na rzecz H., 650 złotych na rzecz A. i 600 złotych na rzecz J..

Zdaniem Sądu ustalona przez sąd kwota alimentów na rzecz małoletnich pozostaje w zakresie możliwości zarobkowych pozwanego. Jest on osobą aktywnie pracująca, osiągająca dochody w wysokości ponad 4570 złotych miesięcznie (średnie dochody za pierwszych 6 miesięcy 2024 r. k. 161). Nie posiada innych osób na swoim utrzymaniu. Pozwany winien maksymalnie wykorzystać posiadane możliwości, albowiem potrzeby małoletnich nie mogą być zaspokajane w nieokreślonej przyszłości. Jedynie na marginesie należy również wskazać, iż ustalona tytułem alimentów na rzecz małoletnich kwota (łącznie 2000 złotych) jest znacząco niższa niż kwoty jaka miałyby być ustalone w oparciu o projekty tzw. tablic alimentacyjnych przedstawionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Zgodnie z odpowiedzią na interpelację poselską nr 1698 udzieloną przez p. wiceminister Zuzannę Rudzińską – Bluszcz wysokość projektowanych świadczeń alimentacyjnych uzależniona miałaby być od wysokości minimalnego wynagrodzenia w danym roku (4248 złotych w 2024 r.) oraz ilości uprawnionych małoletnich. W przypadku trzech dzieci kwota alimentów wynosiłaby 17 % minimalnego wynagrodzenia na każdego z małoletnich czyli kwotę 2166,48 złotych.

Biorąc pod uwagę całokształt powyższych okoliczności Sąd orzekł więc jak w pkt I i II wyroku, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił (pkt III wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. 2010 r. Nr 90 poz. 594 z późn. zm.) w zw. z art. 102 kpc.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

/Sędzia Robert Kłosowski/